Nelerden korkuyorsunuz, hiç düşündünüz mü? Zaman zaman aklınıza gelir mi “Eyvah... Ya kocam beni aldatıyorsa?” “Ya kaza yaparsam” gibi düşünceler... Hepinizin korkuları mutlaka vardır. Korktuğunuz şey, eşinizin sizi terk etmesi olabilir, trafik kazası yapmak olabilir, çocuğunuzun size karşı gelmesi olabilir, işten çıkarılmak olabilir...
Korkular, bizlerin yaşamdaki odak noktalarımızı belirler ve davranışlarımızın buna göre şekillenmesini sağlar.
Peki İnsan Neden Korkar?
Aslında insan, tam olarak bilmediği bir şeyden korkmaktadır. Karanlık korkusu buna örnek verilebilir. Karanlıktan korkan insan, göremez; diğer bir deyişle görme eylemini bilmez ve görmeyi bilmediği için korkar. Yahut çok yüksek bir ses duyan kişi gerçekte bu sesten değil, sesin nereden ve niçin geldiğini bilmediğinden korkmaktadır. Dolayısıyla bilmemenin getirdiği boşluğu korku doldurur.
Korku, bazen titremek, bazen nefes nefese kalmak, bazen de öfkelenmek şeklinde kendini gösterebilir. Örneğin hastanede randevusu olan birinin, trafikte kalması sebebiyle strese girmesinin altında korku ve endişe yatar. Vaktinde gidemeyeceği için sonsuz ihtimal düşünür. Oysa ne ile karşılaşacağını bilmemektedir, bu yüzden de bilmediği şeyden korkmaktadır. Bunların dışında korku, kişiyi saldırganlaştırabilir. Bilmediğini bilmeyen kişi, bilmediklerine karşı saldırgan bir hâl takınabilir, bilmediği için tehlikeli görebilir.
Tüm bu örnekler, korkunun insanda sinir, öfke, panik, aciziyet, heyecan gibi farklı duyguların oluşmasına neden olduğunu göstermektedir. Ve insan korktuğu şey, başına gelsin diye her şeyi yapabilir veya buna hizmet edebilir. Örnek vermek gerekirse, erkek, eşinin onu bırakıp gitmesinden korkar. Bu yüzden eşinin gitme ihtimallerini durdurma yoluna gider. Eşinin eğitim almasını, bazı arkadaşlarıyla görüşmesini, güzel giyinmesini, annesine gitmesini vb. sırf eşinin gözü açılmasın, yeni şeyler öğrenmesin veya değişmesin diye engellemeye çalışır. Bu baskıların altında kalan kadın dayanamayıp, gider. Aslında erkek, böyle bir baskı uygulamasa, her şey kendiliğinden hallolacaktır. Dolayısıyla bu örnekteki erkek, korktuğu şey başına gelsin diye farkında olarak veya olmayarak her şeyi yapmıştır.
Kadınlar ise çoğunlukla şöyle yapar: Aslında eşlerinin onları sevmemesinden korkan kadın, bu duygu yüzünden hata yapmaya başlar. Eşine sürekli “Beni seviyor musun?” diye sorar mesela. Eşinin onu sevmesi için ekstra davranışlar sergiler. İstediği cevabı duyuncaya, bir taktir görünceye kadar benzer davranışlarda bulunmaya devam eder, eşi bir süre sonra bıkar ve ilgi göstereceği varsa da göstermez. Bu örnekteki kadın da korktuğu şeyin başına gelmesi için farkında olmadan bu durumu kendi hazırlamış ve bu raddeye kendi getirmiştir.
Korkunun bir diğer boyutu ise denenmektir. Yani insan, korktuğu şey, olacak mı olmayacak mı diye sürekli dener. Örneğin yanlış anlaşılmaktan ve kalp kırmaktan korkan insan, genellikle yanlış anlaşılır ve yanlış anlaşıldığı için de kalp kırar. İnsanın korktuğu nokta neresi ise terbiye etmesi gereken konu da orasıdır. Yalnız kalmaktan korkan insan, yalnızlıktan faydalanmayı ve şifalanmayı öğrenmelidir mesela.
Korktuğumuzun başımıza gelmemesi için, korkmamak ve bilmek gerekir. Bir şeyden korkuyorsak, onu bilmiyoruz demektir. Allahû Teâlâ, korku kelimesini ‘cehalet’ üzerine kullanmıştır. Kur’ân-ı Kerim’de karanlık korkusu, hayvan korkusu, fakirlik korkusu vb. gibi korkulardan bahsedilmez. “Onlar o hesap gününden korkmazlar” (Müddesir 53.) der. Hesap gününden korkmayan kişi, cahil insandır; yaptıklarından dolayı hesaba çekileceğini bilmiyordur. Kur’an’da anlatılmak istenen, hesap gününden korkulması gereğidir.
Bugün kendinizle hesaplaşırsanız, önünüze bildiğiniz bir konu gelir. Bu da sizi artık bazı korkularınızdan emin kılar.
Korktuğunuz her ne ise başınıza gelmesini istemiyorsanız, korktuklarınızın bilmedikleriniz olduğunu fark etmeniz gerekir. İnsan, öğrenme ihtimali olduğu şeyleri bilmeli, öğrenme ihtimali olmadığı şeyleri, geçmişte veya gelecekte olduğunu kabul etmelidir.
Zeynep Işık Büyükbay