MUHARREM AYI ve ÂŞÛRÂ
Hicri yılın ilk ayıdır Muharrem... Diğer aylardan farklıdır Muharrem... Peygamberlerin mucizelerine tanıktır, içinde türlü sırlar saklıdır, hüzünlüdür, önemlidir, özeldir Muharrem...
Peki Muharrem’i özel ve değerli kılan nedir? Neden bu kadar önemlidir?
Muharrem’i birraz daha yakından tanıyalım...
Sözlükte "haram kılınan, yasaklanan; kutsal olan, saygı duyulan" anlamlarındaki Muharrem, savaşmanın haram kabul edildiği dört aydan birinin adıdır. “Muharremü’l Haram” şeklinde de bilinen bu ay, Osmanlı belgelerinde ‘m’ kısaltmasıyla gösterilmiştir. . Önceleri sıfat olarak kullanılan Muharrem kelimesi, İslâmî dönemde veya İslâm'dan evvel bu ayın özel adı olmuştur.
Hz. İbrahim’den beri Muharrem ayının haram aylar içerisinde olduğu gerçeği, Mekke halkı tarafından bilinmekteydi. Bu gerçek, Kur’an-ı Kerim’in inmesi ile de tasdik olmuştur. Hz. Ömer’in halifeliği döneminde Hicretin on altıncı yılı sonlarında veya on yedinci yılı başlarında olduğu tahmin edilen bir komisyonda, Hz. Ali’nin teklifi üzerine Hz. Peygamber (s.a.v.) Efendimiz'in Medine'ye Hicret yılı, İslâm takviminin başlangıç tarihi ittihaz olunmuş, Muharrem ayı da takvimin ilk ayı olarak kabul edilmiştir.
Muharrem ayı İslâm'da, önemli olaylara sahne olan bir aydır. Bu ay, İslâm’dan önce olduğu gibi İslâm itibariyle de dinî (gerçi her şey İslam’dır, Allah’ın indirmiş olduğu tüm dinler O’nun hakikati üzeredir) ve tarihî öneme haiz olaylara sahne olmuştur. Bu durum Muharrem ayını, İslâm kültürü açısından daha da ön plâna çıkarmıştır.
Denilebilir ki Muharrem ayını asıl anlamlı kılan, bu ayın onuncu gününde olduğu söylenen önemli hâdiselerdir. Tabiî ki bu ayın gerek Kur’ân-ı Kerim’de ve gerekse hadiste önemli kılınmış olduğu ve hatta Hz. İbrahim’den beri haram aylar içerisindeki önemi de unutulmamalıdır. Muharrem ayının onuncu günü olan Âşûrâ gününe bazı tarihî olayların hamledilmesi sebebiyle İslâm tarihi boyunca Âşûrâ günü, kutsal bir gün olarak çeşitli şekillerde anılmaktadır.
"Aşure" kelimesi, Arapça kaynaklarda tam olarak "Âşârâ” şeklinde geçmektedir. Bu kelimenin on sayısıyla ilgili olan “aşr” sözcüğünden türediği birçok âlim tarafından kabul edilmiştir. Bu yüzden âşûrâ, Muharrem’in onuncu günüdür, demek yanlış olmaz.
İslâm literatüründe, on kadar tarihi olayın, on peygambere ikram edilen on nimetin Âşûrâ gününde meydana geldiği kabul edilir. Bu önemli hadiselerden bazıları şunlardır:
1- Hz. Âdem (a.s.)’in tövbesinin kabul edilmesi,
2- Hz. Nuh (a.s.)’un gemisinin tufandan kurtulması,
3- Hz. Yunus (a.s.)’un balığın karnından çıkması,
4- Hz. İbrahim (a.s.)’in, Nemrut’un hazırlattığı ateşte yanmaması,
5- Hz. İdris (a.s.)’in diri olarak göğe çıkarılması,
6- Hz. Yakup (a.s.)’un oğlu Hz. Yusuf (a.s.)’a kavuşması,
7- Hz. Eyüp (a.s.)’un hastalıktan kurtulması,
8- Hz. Musa (a.s.)’nın nehri asasıyla yararak geçmesi,
9- Hz. İsa (a.s.)’nın doğum günü,
10- Hz. İsa (a.s.)’nın Yahudilerin elinden kurtulup göğe çıkarılması,
11- Hz. İbrahim (a.s.)’in doğum günü,
12- Hz. Süleyman (a.s.)’ın tövbesinin kabul edilmesi,
13- Hz. Süleyman (a.s.)’a mülk ve saltanatının verilmesi,
14- Hz. Yakup (a.s.)’un gözlerinin tekrar açılması,
15- Hz. Davut (a.s.)’un tövbesinin kabul edilmesi,
16- Hz. İsmail (a.s)’in doğması,
17- Hz. Yusuf (a.s.)’in kuyudan çıkarılması,
18- Hz. Âdem (a.s.) ile Hz. Havva (a.s.)’nın Cennet’ten yeryüzüne inmesi
19- Hz. Zekeriya (a.s.)’nın çocuğu olması için yaptığı duanın kabul olması,
20- Hz. Musa (a.s.)’nın doğması,
21- Hz. Hüseyin (r.a.)’in şehid edilmesi.
Her Müslümanın yüreğini sızlatan en acı hatıra ise Muharrem ayının onuncu günü, Hz.Hüseyin'in (r.a.) ve çoğu Ehl-i Beytten olmak üzere, beraberindeki Müslümanların şehadeti ile sona eren Kerbela olayıdır.
Muharrem ayı, faziletleri, ibadetleri ve dualarıyla Kur’ân-ı Kerim ve sünnetle sabit, hürmete layık özel bir aydır. Bir Müslüman bu ayda kulluk şuuruna sahip olmalı, bu müstesna zaman diliminden istifade etmelidir.
Âşura Gününün Allah katında da çok seçkin bir yerinin olduğunu Fecr Sûresinin ikinci âyeti olan "On geceye yemin olsun" ifâdelerinin tefsirinden öğrenmekteyiz.
Başta da söylediğim gibi Hicri yılın ilk ayıdır Muharrem... Diğer aylardan farklıdır Muharrem... Peygamberlerin mucizelerine tanıktır, içinde türlü sırlar saklıdır, hüzünlüdür, önemlidir, özeldir Muharrem...
Bolca töve ederek, Peygamber Efendimiz’e (sav), tüm peygamberlere, Hz. Hüseyin’e ve tüm ehli beyte dua ederek, bu ayı daha anlamlı kılalım.