İnsan doğumdan ölüme kadar birçok duygu yaşar ve birçok duygu durumuyla da mücadele eder. Hemen hepimizde görülen bu duygulardan biri de kaygı, diğer adıyla endişedir. Kaygı, insanın istemediği olayları yaşayacağını düşünmesiyle beraber sürekli kendisini olumsuz bir durumla karşılaşacakmış gibi hissetmesidir. Bunun devamlılık arz etmesi kaygı halini ortaya çıkarır. Kaygı, duygu ve düşüncelerimizden oluşan bir histir. Hayatımızda kazandığımız tecrübeler neticesinde edinilen davranışlar ve sabitleştirdiğimiz düşünceler kaygıya yol açabilmektedir. Çoğu zaman bu düşünceler bazı kişilerde doğru düşünce şekli gibi algılanabilmektedir.
Herkeste görülen kaygının derecesi oldukça önemlidir. Eğer kişinin yaşamında olumsuzluğa sebep olmaktaysa yaşanan kaygı normal seviyede değildir. Bizler kilo alma kaygısı, evlilik kaygısı, hastalanma kaygısı, sınav kaygısı gibi birçok endişe türü ile karşı karşıya kalırız. Gerek eğitim öğretim, gerekse meslek hayatında birçok sınavdan geçeriz ve sınavlar sonucunda elde edilen başarı veya başarısızlık, ilerdeki hayatımızı, ekonomik düzeyimizi, sosyal çevremizi etkileyeceği için kaygı duyar stres yaşar ve ister istemez korkarız. İşte bu kaygının, stres düzeyinin, korku halinin azalması için neler yapılabileceğine değinelim.
Kaygıyı en aza indirebilmek için kendimize şu soruları sorabilmeliyiz:
- Seçtiğimiz hedef, bize uygun mu?
- Seçtiğimiz hedef, ulaşılabilir mi, makul mu?
- Hedefimize yeteri kadar odaklanabiliyor muyuz?
- Çalışma planımız ve düzenimiz var mı?
- Sınava bir anlam yüklüyor muyuz?
- Çevresel faktörlerden çabuk ve hızlı etkileniyor muyuz? Bunu azaltmak için ne yapmamız gerekiyor?
- Zamanı verimli kullanabiliyor muyuz?
- Erteleme alışkanlığımız var mı? Ertelememek için ne yapıyoruz?
- Hedefimize ulaşabilecek ölçüde gayret, çaba sarf ediyor muyuz?
- Yeteri kadar çalışıyor muyuz?
- Süreç odaklı mıyız?
- Kendimizi olumlu yönde motive edebiliyor muyuz?
- Nefes kontrolü yapabiliyor muyuz?
- Sınav dışında başka faaliyetlere (spor, sanat vb.) yöneliyor muyuz?
Bu ve benzer sorulara cevap verebiliyor, kendimize güveniyorsak sınav öncesi kaygı halini daha kolay atlatabiliriz. Bir uzman desteği alabiliriz. Çocuklarımıza veya kendimize sınavla ilgili olumlu telkinlerde bulunabiliriz.
Sınavlar, bizim kendi değerimizi ortaya çıkarmaz. Başarı insanın kendine olan güveninin artmasını sağlamaktadır. Stresi azaldıkça başarı artar, başarı arttıkça da gelecek kaygısında azalma olur.
Seçmek istediğiniz mesleği veya gitmek istediğiniz okulu araştırın, çevrenize sorun, o meslekten yahut okuldan kişilerle tanışın. Tüm bunlar akıldaki soru işaretlerinin giderilmesine, kaygının azalmasına, engel olarak görülen şeylerin aşılmasına fayda sağlayacaktır.
Ayrıca, hepimiz bir hayat sınavı içindeyiz; önce hizmet edeceğiz. Eğer hizmet edeceğimiz bir sınav süreci ise ders çalışarak, planlı olarak, çaba sarf ederek bir hizmette bulunacağız. Eğer bir işe girdiysek, önce küçükten başlayacağız, sonra bir üst aşamaya geçeceğiz.
Unutmayın ki Hz. Yusuf, kral olmak için hayal kurmadı, kral olmaya odaklanmadı. Kuyuya düştüğünde hedefi, kuyudan çıkmak, bir köle olarak satıldığında hedefi, kendini ve namusunu koruyabilmek, hapse girdiğinde hedefi, hapisten kurtulmaktı. Siz yeter ki sürece odaklanın, çünkü doğru başarı hikâyesi, yakın hedeflerle başlar.